ابیات جعلی مدح خلفای سه گانه در شاهنامه(3)

دکتر جلیل دوستخواه نویسنده، ایرانشناس و شاهنامه پژوه معروف ایرانی با تایید شیعه بودن فردوسی در مورد ابیات مدح خلفای سه گانه اهل سنت می نویسد
گواهی نظامی عروضی نویسنده کتاب بلند آوازه چهار مقاله که در هنگام بحث در مورد زندگی و هنر فردوسی با آوردن بیت هایی از دیباچه شاهنامه در اشاره به مذهب فردوسی، بر شیعی بودن شاعر تاکید می ورزد و با آن که خود از پیروان تسنن بوده است، به هیچ روی سخنی از چهار بیت مورد بحث و  ستایش هر چهار خلیفه از زبان فردوسی به میان نمی آورد، سند مهمی در راستای بازشناخت افزودگی این چهار بیت است
ناهمگونی میان باورِ مذهبی فردوسی با اعتقاد مذهبی بیشتر ایرانیان( پیروان مذاهب چهار گانه اهل سنت‌) موجب شد تا سرانجام کسی در حدود پایان سده ششم و آغاز سده هفتم برای پایان بخشیدن به آن غائله مذهبی و از میان بردن آن بحران به خیال خود به چاره جویی پرداخته و بنا بر رسم دیرینه ما ایرانیان، راه حل مساله را در حذف صورت مسأله (در اینجا شیعه بودن فردوسی) یافته و این چهار بیت را سروده و ناشیانه به دیباچه شاهنامه پیوند زده است
ایران شناسی، سال نهم، بهار1376، شماره 33، رهنمود دیگر به افزودگی چهار بیت در دیباچه شاهنامه، جلیل دوستخواه، ص94 و 95

فردوسی شیعه است(9)

استاد غلامحسین یوسفی ادیب، نویسنده، مصحح متون و استاد برجسته ادبیات فارسی :
محمود در دشمنی با معتزله و شیعیان بر وفق سیاست بنی‌عباس، می کوشید. بروزگار او و پسرش مسعود، کار اهل سنت رونق گرفته و حال آنکه معتزله دچار شکست شدند. نظامی عروضی می نویسد وقتی فردوسی شاهنامه را به پایان رساند و به محمود عرضه کرد محمود با آن جماعت تدبیر کرد که فردوسی را چه دهیم؟ گفتند : پنجاه هزار درم، و این خود بسیار باشد، که او مردی رافضی است و معتزلی مذهب و این بیت بر اعتزال او دلیل کند:
به بینندگان آفریننده را
نبینی، مرنجان دو بیننده را
و بر رفض او این بیتها دلیل است  که او گفت :
خردمند گیتی چو دریا نهاد 
بر انگیخته موج از و تند باد.
 چو هفتاد کشتی درو  ساخته 
همه بادبانها بر افراخته
میانه  یکی خوب کشتی عروس 
بر آراسته همچو چشم خروس
پیمبر بدو اندرون با على 
همه اهل بیت نبی و وصی 
اگر خلد خواهی  بدیگر سرای
بنزد نبی و وصی  گیر جای 
گرت زین بد آید گناه منست 
چنین دان و این راه راه منست
برین زادم و هم برین بگذرم
یقین دان  که خاک پی حیدرم
فرّخی سیستانی، بحثی در احوال و روزگار و شعر او، انتشارات کتابفروشی باستان، مشهد مقدس، 1341ش، صفحه173

فردوسی شیعه است(8)

دکتر احمد علی رجایی بخارایی نویسنده، محقق، شاعر، مصحح و شاهنامه پژوه در مقاله ایی که در آن به مذهب فردوسی پرداخته است چنین می نویسد‌
با توجه به دلایلی که با استناد به اشعار خود فردوسی بدست داده شد در شیعی بودن استاد طوس تردیدی نمی‌توان داشت و چون همه تذکر نویسان و محققان نیز خلاف این ادعائی نکرده اند دراز کشیدن سخن با ذکر اقوال آنان نیازی نیست و شاید تنها قول نظامی عروضی در چهار مقاله که تشیع فردوسی را علت سعایت درباریان و محروم ماندن او از صله محمود می داند و اینکه هم بدین سبب رها نکرده اند که جنازه او در گورستان مسلمانان گذاشته شود و هم اکنون نیز قبر آن مرد بزرگ، جداگانه در باغی قرار دارد برای اقناع ضمیر هر پژوهنده ای درباره مذهب فردوسی کافی باشد.
مذهب فردوسی، مندرج در نشریه دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز، دوره 11، شماره 49 ، خرداد 1343، صفحه 113

فردوسی شیعه است(۵)

شیخ آقا بزرگ تهرانی معروف به صاحب الذریعه فقیه، محدث و کتابشناس سرشناس شیعه، فردوسی را از جمله شیعیان مخلص می داند که اخلاص او از اشعارش پیداست:
و للفردوسی قَصائدُ فی مدحِ أمیر المؤمنین علی(ع) یَظهَرُ مِنها إخلاصُه فی التشیع، منها قوله فی قصیدة:
شهی که زد به دو انگشت مره را به دو نیم
ز بهر قتل عدو ساخت ذو الفقار انگشت
شهی که تا به دو انگشت در ز خیبر کند
برآمد از پی إسلام صد هزار انگشت
الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج13، دارالاضواء، بیروت-لبنان، 1403ق، صفحه 20

فردوسی شیعه است(۲)

دکتر مهدی قریب، شاهنامه پژوه، مصحح و استاد زبان و ادبیات فارسی
در شاهنامه تقابل خیر و شر در باور مزدائی کهن باعناصر بنیادی از آئین دیرینه زروانی در آمیخته است.بازتاب این پندار در حماسه فردوسی بصورت نبرد خیر و شر در محدوده زمانی هزاره ها تجسم یافته است.از سوی دیگر، چنان که می دانیم فردوسی شیعی مذهب بوده است و به مبانی مذهب تشیع ایمان متقن داشته؛چنانکه حتی ترجیح داده است روایت ظهور زردشت و یاد کرد از دقایق این آئین، سروده شاعری زردشتی مذهب باشدو او فقط به عنوان امین و ناقل این مفهوم معرفی گردد.
بازخوانی شاهنامه،تاملی در زمان و اندیشه فردوسی، ص111

فردوسی شیعه است(۱)

دکتر حسین رزمجو استاد زبان و ادبیات فارسی 
جهان بینی توحیدی اسلامی که خداوند بی انباز را آفریدگار مطلق جهان میداند اساس و زیر بنای اعتقادات سراینده حکیم شاهنامه را تشکیل می دهد. و با توجه به این که سایر اصول اعتقادی اسلام یعنی نبوت امامت، عدل و معاد منبعث از اصل توحید است و مظاهر این اصول- چنانکه ذیلاً درباره آنها بحث خواهد شد به وضوح در اندیشه ها و سخنان فردوسی و عمل او مشاهده میشود و اینها همگی نشانه ایمان راسخ وی به اسلام می باشد و مبین آن است که به رغم تصورات بی پایه ای که برخی دربارۀ دیانت فردوسی ،دارند او مسلمانی مؤمن و شیعه ای است پرشور و ارادتمند به خاندان عصمت و طهارت (ع)
ایمان فردوسی را به دو اصلِ نبوت و امامت یا اعتقاد به حضرت محمد(ص) و امامتِ علی (ع) از ابیات موجود در دیباچه که چنین آغاز می شود می توان شناخت
به گفتار پیغمبرت راه جوی
دل از تیرگی ها بدین آب شوی
که من شهرِ علمم، علیم در است
درست این سخن قول پیغمبر است
منم بنده اهل بیت نبی
ستاینده خاک پای وصی
به دنبال اشعار مذکور جهان را به دریایی طوفانی و پر موج تشبیه کرده است که هفتاد کشتی بر آن رهسپارِ سواحلِ امن بهروزی دنیا و آخرت هستند و از میان این کشتی‌ها، تنها کشتی که ناخدای آن نبی اکرم (ص) و وصّی او امام علی (علیه السلام) و سرنشینانش اهل بیتِ عصمت هستند از گردابها به سلامت نجات خواهد یافت. و چنین نتیجه ای می گیرد که
اگر چشم داری به دیگر سرای
به نزد نبی و وصی گیر جای
گرت زین بد آید گناه منست 
چنین دان و این راه راه منست
برین زادم و هم برین بگذرم
یقین دان  که خاک پی حیدرم
و شیعه بودن خود را به اثبات می رساند
قلمرو ادبیات حماسی ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران 1381، ص31 و 32