ابیات جعلی مدح خلفای سه گانه در شاهنامه(4)

تئودور نولدکه خاورشناس آلمانی:

اکنون نمیتوان تصور کرد که بیت های ۹۷ _ ۱۰۰ ، صفحه ۶ را که مطابق عقیده صریح اهل تسنن ابوبکر، بعد عمر، سپس عثمان ستوده شده و از علی مخصوصا در مرحله ی چهارم اسم برده شده، نیز فردوسی سروده باشد. البته میشد گمان کرد که در اینجا نیز از روی ضرورت امتیازی برای عقیده سلطان قائل شد و در شرح مفصل بعد راجع به علی (ع) عقیده حقیقی شاعر اظهار شده است. اما آن بیت ها را یک نفر سنی از روی ناآزمودگی اضافه کرده است. آن بیت ها سیاق عبارات را به کلی خراب کرده است. بیت ۹۶ با یک گفته ی پیغمبر (ص) شروع شده. همین مطلب در بیت ۱۱۰ در ضمن کلمات یک روایت اصیل تشیع که در هجو نامه تکرار نموده نقل شده در صورتی که بیت های ۹۷ تا ۱۰۰ از سه خلیفه اول حکایت میکند !

حماسه ملی ایران،چاپ سوم، مترجم بزرگ علوی، ص79

فردوسی شیعه است(12)

دکتر هرمز میلانیان زبان شناس و استاد زبان‌شناسی دانشگاه تهران
سرانجام‌ فردوسی در مرحله سوم از گفتار آغازین خود، که در سطوح ملموس تری از انتزاع فلسفی قرار دارد به ستایش پیغمبر و یارانش می پردازد و بر شیعه بودن خود _به مفهوم قرون چهارم و پنجم هجری_ آن هم بدون تعصب و با یادآوری تمام خلافای راشدین تاکید می نهد

بینش فلسفی و اخلاقی فردوسی، مندرج در تن پهلوان و روان خردمند، ویراسته شاهرخ مسکوب، انتشارات طرح نو، تهران 1381،ص 109

فردوسی شیعه است(11)

علامه محمد شبلی نعمانی نویسنده، محقق، شاعر و ادیب اهل هند:

حسن میمندی خارجی مذهب و فردوسی شیعه بود و بدیهی است که اینهم عامل موثری بود برای خصومت وزیر نسبت به فردوسی

شعر العجم یا تاریخ شعرا و ادبیات ایران، جلد اول، ترجمه محمد تقی فخر داعی گیلانی، نشرِ دنیای کتاب، تهران 1363ش، ص78

ابیات جعلی مدح خلفای سه گانه در شاهنامه(3)

دکتر جلیل دوستخواه نویسنده، ایرانشناس و شاهنامه پژوه معروف ایرانی با تایید شیعه بودن فردوسی در مورد ابیات مدح خلفای سه گانه اهل سنت می نویسد
گواهی نظامی عروضی نویسنده کتاب بلند آوازه چهار مقاله که در هنگام بحث در مورد زندگی و هنر فردوسی با آوردن بیت هایی از دیباچه شاهنامه در اشاره به مذهب فردوسی، بر شیعی بودن شاعر تاکید می ورزد و با آن که خود از پیروان تسنن بوده است، به هیچ روی سخنی از چهار بیت مورد بحث و  ستایش هر چهار خلیفه از زبان فردوسی به میان نمی آورد، سند مهمی در راستای بازشناخت افزودگی این چهار بیت است
ناهمگونی میان باورِ مذهبی فردوسی با اعتقاد مذهبی بیشتر ایرانیان( پیروان مذاهب چهار گانه اهل سنت‌) موجب شد تا سرانجام کسی در حدود پایان سده ششم و آغاز سده هفتم برای پایان بخشیدن به آن غائله مذهبی و از میان بردن آن بحران به خیال خود به چاره جویی پرداخته و بنا بر رسم دیرینه ما ایرانیان، راه حل مساله را در حذف صورت مسأله (در اینجا شیعه بودن فردوسی) یافته و این چهار بیت را سروده و ناشیانه به دیباچه شاهنامه پیوند زده است
ایران شناسی، سال نهم، بهار1376، شماره 33، رهنمود دیگر به افزودگی چهار بیت در دیباچه شاهنامه، جلیل دوستخواه، ص94 و 95

فردوسی شیعه است(9)

استاد غلامحسین یوسفی ادیب، نویسنده، مصحح متون و استاد برجسته ادبیات فارسی :
محمود در دشمنی با معتزله و شیعیان بر وفق سیاست بنی‌عباس، می کوشید. بروزگار او و پسرش مسعود، کار اهل سنت رونق گرفته و حال آنکه معتزله دچار شکست شدند. نظامی عروضی می نویسد وقتی فردوسی شاهنامه را به پایان رساند و به محمود عرضه کرد محمود با آن جماعت تدبیر کرد که فردوسی را چه دهیم؟ گفتند : پنجاه هزار درم، و این خود بسیار باشد، که او مردی رافضی است و معتزلی مذهب و این بیت بر اعتزال او دلیل کند:
به بینندگان آفریننده را
نبینی، مرنجان دو بیننده را
و بر رفض او این بیتها دلیل است  که او گفت :
خردمند گیتی چو دریا نهاد 
بر انگیخته موج از و تند باد.
 چو هفتاد کشتی درو  ساخته 
همه بادبانها بر افراخته
میانه  یکی خوب کشتی عروس 
بر آراسته همچو چشم خروس
پیمبر بدو اندرون با على 
همه اهل بیت نبی و وصی 
اگر خلد خواهی  بدیگر سرای
بنزد نبی و وصی  گیر جای 
گرت زین بد آید گناه منست 
چنین دان و این راه راه منست
برین زادم و هم برین بگذرم
یقین دان  که خاک پی حیدرم
فرّخی سیستانی، بحثی در احوال و روزگار و شعر او، انتشارات کتابفروشی باستان، مشهد مقدس، 1341ش، صفحه173

فردوسی شیعه است(۷)

دکتر محمد جعفر یاحقی پژوهشگر، نویسنده و استاد زبان و ادبیات فارسی:
فردوسی از نظر فردی مردی بود خردمند و شیعه مذهب
از پاژ تا دروازه زران، انتشارات سخن، تهران 1388، ص46